China eist dat Tibetaanse kinderen Chinees leren en belemmert het aanleren van het Tibetaans. En nu de leerplicht op drie jaar ligt, betekent dit dat de problemen al van op heel jonge leeftijd beginnen.

Al in augustus 2017 schreef een Tibetaanse vader een gedicht met daarin deze zin: “Ik stuur je niet naar de gemeentelijke kleuterschool, niet omdat ik de waarde van onderwijs niet inzie, maar omdat ik me niet op mijn gemak voel bij een directeur die een klas vertelt dat een kind dat Tibetaans spreekt geen goed kind is.”. Het gedicht werd op de app Wechat gedeeld door ouders die allemaal bezorgd werden omdat het voor hun kinderen steeds moeilijker wordt om de Tibetaanse cultuur op school te leren. Dat heeft geleid tot een onderzoek van de organisatie Human Rights Watch (HRW) naar de manier waarop het nieuwe onderwijsbeleid van China het leren van de moedertaal door Tibetaanse kinderen belemmert.

Dat is geen nieuwe praktijk. Al sinds de jaren zestig van de vorige eeuw verdringt de regering in Peking het onderwijs in minderheidstalen. Alle vakken moeten in het Chinees worden onderwezen. Maar de Tibetanen trokken zich daar niet veel van aan. Kinderen leerden hun echte moedertaal in privécentra of godsdienstige centra waar monniken de taal onderwezen voordat de kinderen met het gewone onderwijs van start gingen. Maar door de nieuwe regel kan dit niet meer. De privécentra zijn gesloten en ouders worden gedwongen hun kinderen in te schrijven in kleuterscholen waarin niet alleen alles in het Chinees verloopt maar ook uitsluitend de Chinese cultuur wordt onderwezen.

Het Tibetaanse alfabet

Tibet is al sinds 1950 door China bezet zodat de zes miljoen Tibetanen administratief de regels van Peking moeten volgen. In 2010 werd in alle gebieden met minderheden het tweetalig onderwijs ingevoerd, zogezegd omdat kinderen het later in het leven beter zouden doen als ze twee talen zouden kennen: hun moedertaal en het Chinees. In 2016 werd besloten om de eerste schooljaren volledig tweetalig te maken.En ondertussen is de regel weer gewijzigd, maar werd ze zonder aankondiging ingevoerd: alles in het Chinees.

HRW verkrijgt deze informatie uiteraard niet van de Chinese overheid zelf, maar baseert zich op interviews, getuigenissen, krantenartikelen en documenten met richtlijnen over de geleidelijke invoering van de officiële taal. Bovendien verging het andere gebieden met andere talen dan het Chinees eerder zoals in Tibet nu.

Deze praktijk is in strijd met het internationale recht. In het VN-Kinderrechtenverdrag, dat China nota bene in 1992 heeft geratificeerd, staat onder meer dat een kind dat tot een minderheid behoort het expliciete recht heeft zijn of haar eigen taal te leren en te gebruiken. Zelfs de Chinese grondwet van 1980 beschermt het recht van minderheden om hun eigen gesproken en geschreven taal te gebruiken. Maar de Chinese overheid lijkt zelfs niet met de eigen grondwet in te zitten.

Officieel is er niets aan de hand. Het is natuurlijk louter toeval dat plots nu Tibetaanse leraren naar China zijn gestuurd om er Chinees te leren en dat hun plaats nu wordt ingenomen door vervangers uit… China. In de loop van dit jaar zullen al 30.000 Chinese leerkrachten naar Tibet en Xinjiang zijn gestuurd. Drie jaar geleden kende slechts 30% van de leerkrachten in deze gebieden Tibetaans.

Andere maatregelen zijn gemengde klassen met niet-Tibetaanse kinderen en de ondersteuning van kostscholen voor plattelandskinderen zodat die kinderen het contact met hun familie, hun herkomst en hun moedertaal zouden verliezen.

En China slaagt in zijn opzet. De Tibetaanse kinderen spelen tegenwoordig in het Chinees, lezen in het Chinees, kijken tv in het Chinees … Op dit moment zou bijna de helft van de tieners hun moedertaal niet meer correct kunnen spreken.

En China beperkt zich uiteraard niet tot de taal. Op school leren de kinderen politieke ideologieën en ideeën die in strijd zijn met die van hun ouders en gemeenschap. Ze leren zeer duidelijk boodschappen van indoctrinatie, patriottisme en nationale eenheid zodat ze vanaf hun derde levensjaar al helemaal Chinees worden.

Het doel van de Chinese overheid is dan ook duidelijk: het vernietigen van de Tibetaanse cultuur en taal met zijn duizendjarige geschiedenis. Het vernietigen en opslokken van een land dat het hunne niet is.

Maar dat is buiten de Tibetaanse gemeenschap buiten China gerekend. Die zijn naar schatting met zo’n 150.000 en die krijgen allemaal les in hun moedertaal. En ook binnen Tibet krijgen sommige kinderen in het geheim Tibetaanse les van hun ouders. Afwachten of de culturen en talen van de Chinese minderheden over enkele decennia nog bestaan. Tegen dat de wereld het door heeft, is het ongetwijfeld te laat. En daar rekent de Chinese overheid dan ook stellig op.