Tja, ook de Taalfluisteraar ontsnapt niet aan de hele situatie rond dit coronavirus. Laten we even een taalkundige rondrit maken.

Laten we van start gaan met de naam van het virus. Het gaat om een nieuw coronavirus. Inderdaad, ‘een coronavirus’ en niet ‘het coronavirus’ want er zijn al diverse coronavirussen geweest. De naam werd voor het eerst in 1986 gebruikt door virologen om een besmettelijk virus bij vogels te beschrijven. Onder de microscoop blijken ze een min of meer ronde vorm te hebben en doen denken aan de zonnecorona. Vandaar dus de naam.

En wat dan met Covid-19? Wel, co en vi komen uiteraard van corona en virus, de D staat voor het Engelse disease en 19 staat voor 2019, het jaar waarin deze specifieke ziekte voor het eerst werd waargenomen.

De diverse Europese overheden nemen draconische maatregelen. Het woord draconisch verwijst naar de oudst bekende Atheense wetgever: Draco. Deze wetgever leefde rond 620 voor onze tijdrekening en behoorde tot de zogenaamde Attische geboorteadel. Over Draco is verder vrijwel niets bekend alleen komt hij wel voor in verschillende legenden.

Draco zou in zijn wetten zeer streng zijn geweest en op de kleinste vergrijpen al zware straffen hebben gezet. Zo werd in de oudheid ook wel gezegd dat Draco’s wetten ‘met bloed geschreven waren’. Hij was zo streng en hardvochtig dat het woord draconisch vandaag de dag nog altijd gebruikt wordt om aan te duiden dat er een zeer zware sanctie is genomen.

Wie met het virus besmet is, moet in quarantaine. De herkomst van dat woord ken je mogelijk al, maar ter herinnering gaat het om een term uit het Italiaans (quarantina). In de middeleeuwen, ten tijde van de pestepidemie, moesten aanmerende schepen veertig dagen stil blijven liggen in de havens voordat de bemanning het schip mocht verlaten.

Wanneer de situatie heel ernstig is, gaat men over tot een lockdown. Die term ontstond in de jaren zeventig van de vorige eeuw in de Verenigde Staten. Ze werd vooral in het gevangeniswezen gebruikt en betekende dat gevangenen in hun cellen moesten blijven wegens een opstand of andere gebeurtenis. Later werd de betekenis verruimd tot een veiligheidsmaatregel waardoor mensen een gebouw (zoals een school) niet in of uit mochten. En in de huidige context betekent het dat mensen een gebied (gemeente, regio of zelfs land) niet in en uit mogen en ook worden gevraagd om binnenshuis te blijven. Dat is wat we op dit moment in Italië, Spanje en Frankrijk zien en mogelijk over enkele dagen in eigen land.

En zo ben je alvast etymologisch weer helemaal bij met de actualiteit.