Zin om onze etymologische reis door Europa verder te zetten? Hier gaan we. We starten in het mooie hoge noorden.

Noorwegen

We beginnen met een makkie, want de Nederlandse naam voor dit land mag je best letterlijk nemen.

Noorwegen komt van het Oud-Noorse norvegr, ofwel noordelijke weg, van norðr en vegr.

Naast een noordelijke weg bestond er ook een zuidelijke weg, suthrvegr waarmee Duitsland werd bedoeld; en een oostelijke weg, austrvegr, waarmee de Baltische staten werden bedoeld.

De naam van hoofdstad Oslo is waarschijnlijk afkomstig van het Oud-Noorse os, wat riviermonding betekent.

Oekraïne

De Oekraïners hebben de naam van hun land aan het Russische of Poolse Ukraina te danken. Dat woord bestaat uit u- (bij) en krai (rand). Met andere woorden, het land Oekraïne startte aan de zuidelijke grens van Polen of Rusland. De oorspronkelijke betekenis van het woord ukraina is echter grensland, moerassen of binnenland.

Waar de naam van hoofdstad Kiev vandaan komt, weten we dan weer helemaal niet. Volgens een legende was er ooit een prins met de naam Kiy die de stad zou hebben gesticht, maar dat verhaaltje is niet gebaseerd op feiten.

Oostenrijk

Ook de Oostenrijkers maken het ons gemakkelijk. Oostenrijk betekent uiteraard ‘het rijk in het oosten’. Het werd zo genoemd omdat het de oostelijke grens vormde van het grote rijk van Karel de Grote.

De oudste vermelding vinden we in een oorkonde van Otto III in 996 waarin het Ostarrichi werd genoemd.

De hoofdstad Wenen komt van het Latijnse vindobona dat we verder kunnen splitsen in het Gallische/Keltische vindo (wit) en bona (fort). Maar wit verwijst hier niet naar de kleur maar eerder naar de rivier Wien die door de stad vloeit.
Andere bronnen vermelden dan weer dat het van het Keltische vedunia komt, wat ‘stroom door het bos’ betekent.

Polen

Polen heeft zijn naam te danken aan de Polanie, een West-Slavische stam die sinds de zesde eeuw van onze tijdrekening aan de rivier Warta woonde. Hun naam komt dan weer van het Proto-Slavische woord voor veld. De Polanie waren dus de mensen die in de vlakte woonden.

De hoofdstad Warschau, in het Pools Warszawa, was oorspronkelijk de naam van een klein vissersdorp aan de oevers van de rivier Vistula. Volgens een theorie zou de naam ‘behorend aan Warsz’ betekenen, waarbij Warsz de verkorte vorm is van de oude Poolse mannelijke naam Warcisław.

Portugal

Portugal komt van het Latijnse portus cale, de Romeinse naam voor het huidige Oporto, en betekent ‘de haven van Gaya’. Gaya was een Keltische godin.

De eerste koning van Portugal, Alfonso, was ook de graaf van Portucale.

Lissabon komt van het Fenicische alisubbo en was de naam van een Fenicische nederzetting. Er wordt wel eens gezegd dat de naam is afgeleid van Odysseus, maar dat is niet meer dan een legende.

Roemenië

Roemenië is het land waar de Romani leefden, de kolonisten die van de stad Rome kwamen. De naam Roemenië kwam voor het eerst voor in het Nibelungenlied (12de eeuw) waar over een hertog Ramunc wordt gesproken. Dit zou een symbolische figuur zijn die de Roemenen vertegenwoordigt. Echte verwijzingen naar de Roemenen zien we pas vanaf de 16de eeuw.

De naam van de hoofdstad Boekarest zou afgeleid zijn van Bucur. Afhankelijk van de legende die je volgt, was dat een prins, vrijbuiter, visser, schaapherder of jager. In het Roemeens betekent de woordstam bucurie ‘vreugde’, en daarom wordt Boekarest ook wel eens ‘de stad van de vreugde’ genoemd.

Rusland

De Russen waren eigenlijk Zweden. Rusland komt immers van Rus. De Rus waren oorspronkelijk Zweedse handelaars en krijgers die zich in de negende eeuw rond Kiev vestigden en het oorspronkelijk Russische prinsdom stichtten.

Rus zelf komt vermoedelijk van Ruotsi, de Finse naam voor Zweden, en komt van het Oud-Noorse Roþrslandi, het ‘land van de roeienden’.

Een minder aanvaarde theorie is dat Rusland verwijst naar de kleur rood, wat op zijn beurt zou verwijzen naar de haarkleur van de Vikingen en hun nageslacht die diverse Russische stadsstaten hebben opgericht.

Moskou is genoemd naar de gelijknamige rivier, de Moskva, maar we weten niet hoe die aan zijn naam is geraakt. Waarschijnlijk komt ze uit een oude Finse taal. Een kanshebber is Mustajoki, de naam die aan de rivier is gegeven door de Merya en de Muroma, Fins-Oegrische volkeren die in het gebied woonden.