Wetenschappelijke artikels met veel gespecialiseerde terminologie worden veel minder aangehaald door andere onderzoekers.

Polje, nappe, psammiet. Sommige wetenschappers die grotten bestuderen hebben hier geen problemen mee, maar voor ons lijken deze termen wel Oud-Grieks of Chinees.

Gespecialiseerde terminologie beperkt zich niet tot de ivoren toren. Vraag een bakker bijvoorbeeld maar naar torten of een boomspecialist naar bracteeën. Maar we komen ze het meest tegen in academische teksten.

Een groep onderzoekers heeft nu jargon uit meer dan 21.000 wetenschappelijke teksten geanalyseerd. Ze merkten op dat artikels die meer jargon in de titel bevatten minder door andere onderzoekers werden geciteerd. Ze besloten dat wetenschappelijke communicatie — gericht op het algemene publiek maar ook tussen wetenschappers onderling — eronder te lijden heeft wanneer een artikel te veel gespecialiseerde terminologie bevat.

Deze resultaten werden gepubliceerd in de notulen van de Royal Society B.

“Jargon kan een probleem vormen maar heeft ook een doel”, zegt Hillary Shulman, communicatiewetenschapper aan de universiteit van Ohio. “Naarmate onze ideeën verfijnder worden, worden onze begrippen dat logischerwijze ook.” Deze taal-binnen-een-taal kan tijdbesparing opleveren en helpt ons de betekenis juist over te dragen. Maar ze kan mensen – zelfs goed opgeleide onderzoekers – eraan herinneren dat ze ‘niet mee zijn’.

“Het vervreemdt ons”, zegt dr. Shulman.

Twee wetenschappers onderzochten onlangs hoe het gebruik van jargon een invloed heeft op de mate waarin het artikel in andere wetenschappelijke artikels wordt vermeld. Zo’n vermelding is een erkenning van het belang en de relevantie van een onderzoek, en ze wordt gebruikt om de productiviteit van een onderzoeker in te schatten.

Alejandro Martínez, een evolutiebioloog, en Stefano Mammola, een ecoloog, werken beiden in de nationale onderzoeksraad van Pallanza (Italië) en begonnen wetenschappelijke artikels te verzamelen. Ze maakten gebruik van Web of Science, een online platform waarmee abonnees toegang krijgen tot databanken met wetenschappelijke publicaties, om uiteindelijk 21.486 artikels over grotonderzoek te verzamelen.

“Grotwetenschap is een domein waarin behoorlijk veel jargon wordt gebruikt”, zegt dr. Martínez. “Dat komt omdat er diverse soorten wetenschappers in actief zijn en elk van hen voegt zijn eigen terminologie toe. Antropologen, geologen, zoölogen en ecologen komen allemaal in grotten samen. Ze zijn geïnteresseerd in de rotsen, de insecten, de menselijke resten of de muurschilderingen.”

Om een lijst van jargon met betrekking tot grotten samen te stellen, worstelde dr. Martínez zich door woordenlijsten van grotboeken en -onderzoeken. Hij klokte af op ruwweg 1500 termen (inclusief de drie termen aan het begin van dit artikel).

Dr. Mammola schreef vervolgens een computerprogramma om te berekenen in welke mate er jargon voorkwam in de titel en samenvatting van elk artikel. Hij ontdekte dat artikels met meer jargon minder werden vermeld. En geen van de meeste vermelde artikels — met meer dan 450 vermeldingen — bevatte enig jargon in de titel en minder dan 1% van de woorden in hun samenvattingen was jargon.

Omdat het aantal vermeldingen vaak bepaalt hoe academisch succesvol een artikel is, leidden dr. Martínez en dr. Mammola hieruit af dat jargon een negatief effect heeft op een artikel. Het team besloot dat als een artikel minder vaak wordt vermeld, het ook minder wordt gelezen en er minder aan wordt gedacht, wat in het algemeen slecht is voor wetenschappelijke communicatie.

De keuze van de redacteur

Andere onderzoekers ontdekten echter dat het gebruik van minder algemene woorden — een vorm van jargon — ook voordelig kan zijn. David Markowitz, die de psychologie van taal onderzoekt aan de universiteit van Oregon, analyseerde de samenvattingen van bijna 20.000 voorstellen voor subsidies van de National Science Foundation. Uit zijn resultaten van 2019 blijkt dat samenvattingen met minder algemene woorden doorgaans meer subsidies kregen. “Jargon gebruiken hoeft niet altijd negatief te zijn”, zei dr. Markowitz.

“Maar duidelijke communicatie moet altijd een doel zijn van de wetenschap”, zegt Sabine Stanley, planeetwetenschapper aan de universteit Johns Hopkins. “Het is belangrijk een stap terug te zetten en jezelf als wetenschapper deze vraag te stellen: hoe beschrijf ik wat ik doe aan iemand die daar niet net als ik dag en nacht mee bezig is?”

Dr. Stanley nam onlangs deel aan de Up-Goer Five Challenge op de jaarlijkse vergadering van de American Geophysical Union. Het evenement inspireerde zich op een cartoon van xkcd van Randall Munroe waarin de werking van de Saturn V-raket in gewone taal werd uitgelegd en daagde de deelnemers uit om de huidige stand van hun wetenschap uit te leggen met behulp van de duizend meest voorkomende woorden in de Engelse taal.

“Dat is een hele uitdaging”, zei dr. Stanley, die de nieuwe resultaten van de Mars InSight lander voorstelde.

De titel van haar toespraak? “Een ruimtecomputer met de naam InSight landde op de rode planeet en dit is wat we tot dusver hebben ontdekt.”

(bron: The New York Times)