In het alfabet staan onze letters in een specifieke volgorde waar we nooit van afwijken. Maar wie heeft die volgorde ooit bepaald?

Daarvoor moeten we een heel eind terug in de tijd. En wel naar de Feniciërs, die tussen circa 2500 en 539 vóór onze tijdrekening oorspronkelijk in het huidige Libanon maar later ook in Syrië en Noord-Palestina leefden.

Hun alfabet ontstond ergens rond de 11-12e eeuw vóór onze tijdrekening en bestond uit 22 letters die alle medeklinkers waren.

De Fenicïers gaven elke letter een overeenstemmende naam: alep (de a) stond voor een os, bet (b) stond voor een huis en giml (c) voor een kameel.

Hola, wacht even! Alleen medeklinkers, zei je? Wat dan met die alep? Dat is toch een klinker!

De a die wij kennen is de grote uitzondering en komt niet meteen uit het Fenicisch maar wel uit het Hebreeuws, waar alep toevallig ook ‘os’ betekent. In werkelijkheid weten we niet hoe de alep in het Fenicisch werd uitgesproken.

Waarom de Feniciërs voor die specifieke volgorde van de letters kozen, is in de nevelen der geschiedenis verloren gegaan en zullen we waarschijnlijk nooit meer achterhalen. Er zijn uiteraard wel vermoedens. Mogelijk zorgde de volgorde voor een verhaaltje waardoor die volgorde eenvoudig te onthouden was. Een andere mogelijkheid is dat elke letter overeenkwam met een cijfer en het alfabet dus overeenstemde met de logische volgorde van de cijfers.

De Grieken namen het Fenicische alfabet over – maar de a dus uit het Hebreeuws – en voegden er klinkers aan toe. Maar de Fenicische woorden hadden voor hen geen betekenis en daarom werden de namen gewijzigd in alfa, beta, gamma …

De Romeinen maakt nog wat extra aanpassingen. Zo wilden ze een onderscheid tussen de C en G en voegde ze daarom een staartje toe aan deze laatste. Later besloten ze nog extra letters, zoals de Z, nodig te hebben en voegden die aan het einde van het alfabet toe.

Dat het alfabet in bijna vierduizend jaar niet is gewijzigd, is mooi te zien in deze animatie (mogelijk moet je de pagina opnieuw laden of de afbeelding opslaan en op je computer openen om ze in actie te zien):