Niets zo leuk in taalwetenschap als etymologie, ofwel waar woorden vandaan komen. Hieronder heb ik er enkele leuke verzameld.

We gaan van start met nikkel, dat vooral wordt gebruikt om roestvast staal te ontwikkelen. In 1751 slaagde de Zweedse baron Axel Frederic Cronstedt erin om nikkel te isoleren. Maar daar was hij niet blij mee want hij wilde eigenlijk koper verkrijgen. Daarom noemde hij het metaal kopparnickel, ofwel kopernikkel, waarvan tegenwoordig alleen nog nikkel overblijft. Nickel is een boze geest die volgens mijnwerkers goed metaal door slecht verving.

Er zit uiteraard niet altijd zo’n leuk verhaal achter.

Goud kreeg bijvoorbeeld zijn naam door de kleur van het metaal. Het woord goud betekent dan ook niets meer of minder dan ‘het gele metaal’.

Het woord brons hebben we dan weer aan de Perzen te danken die het metaal perenj noemden.

IJzer komt dan weer van het Oudindische isira, wat sterk/veerkrachtig betekent.

Cyprus was bij uitstek de vindplaats van kopererts in de Oudheid. Het metaal werd dan ook naar die locatie genoemd: Cyprium of Cyprisch erts werd ons koper.

Zink komt uit het Duits en is genoemd naar de tandvorm waarin het metaal zich afzet in de smeltoven.

Als je koper en zink bijeenvoegt, krijg je een legering van messing. Dat woord komt oorspronkelijk van het Griekse Mossunoikos chalkos, het brons van de Mossynoiken, een volk in Klein-Azië.

Chroom is afgeleid van het Griekse chroma dat ‘kleur’ betekent. Het metaal wordt zo genoemd omdat vele verbindingen ervan gekleurd zijn.

Wolfraam is een staal­grijs tot tin­wit me­taal dat bijvoorbeeld gebruikt wordt als gloeidraad in gloeilampen. Het woord is een vertaling van het Latijnse spuma lupi dat gegeven werd door Georg Bauer. Dat was een Duitse mineraloog, die vaststelde dat bepaalde metalen bij bereiding van tin de opbrengsten verminderden. Ze ‘vraten het weg als wolven’.

Zirkonium, ten slotte, dat onder meer in kernbrandstofstaven wordt gebruikt, werd gevormd door de Duitse chemicus Martin Heinrich Klaproth. Hij noemde het zo omdat hij het element ook in het mineraal zirkoon aantrof. En zirkoon is dan weer afkomstig van het Perzische zargun of goudkleurig (zar = goud, gun = kleur)

En daarmee zijn we aan het einde gekomen van deze etymologische reis in de metaalwereld.

Zijn er nog thema’s waarbij je graag de herkomst van woorden wilt weten, geef het dan even hieronder in een reactie mee.