Een collega-vertaler meldde me vandaag dat zijn en mijn boeken mooi naast elkaar liggen in de feelgood giftshop Blad Steen Schaar. De naam van die winkel doet me terugdenken aan de hevige discussie die in juni vorig jaar losbarstte. Want, zeg je nu schaar-steen-papier of blad-steen-schaar?

Ook tijdens De Slimste Mens kwam dit verschil tot uitdrukking:

http://www.vier.be/video/v3/embed/1439177

Dat vroeg om een onderzoek. En toen bleek dat de Scouts en Gidsen Vlaanderen al zo’n onderzoek had gevoerd. De meerderheid van Vlaanderen blijkt volop de variant blad-steen-schaar (groen) te kiezen, terwijl de strook Brussel-Antwerpen een voorkeur heeft voor schaar-steen-papier (oranje).

En hoe zit het in Nederland?

Daar noemen ze het spelletje meestal steen-papier-schaar, wat louter qua volgorde verschilt van de Brussels-Antwerpse versie.

Voor wie dit spelletje niet kent: Beide spelers kiezen ofwel voor steen (een vuist), ofwel voor papier (een platte hand), ofwel voor schaar (twee uitgestoken vingers) en laten hun keuze tegelijkertijd aan elkaar zien. Schaar knipt het papier en wint; papier omwikkelt de steen en wint; steen maakt de schaar bot en wint. Maar heel vaak is het gelijkspel, zelfs meer dan statistisch mogelijk. Waarom dan wel?

Dat onderzocht psycholoog Richard Cook van University College in Londen. Hij ontdekte dat we elkaar onbewust imiteren. Een van beide personen maakt zijn of haar teken doorgaans 200 milliseconden na de andere. En omdat we liever niet hetzelfde als de ander kiezen maar wel het symbool waarmee we winnen, moet dit dus een onvrijwillige of onbewuste reflex zijn.

Maar kennis is macht. Speel je dit spelletje af en toe, weet dan dat het wetenschappelijke blad New Scientist heeft ontdekt dat steen het meest gekozen wordt (35%), gevolgd door papier (33% ) en schaar (31%). Als ervaren speler kies je dus niet voor steen.

Een andere manier om te winnen is bluffen. Vertel je tegenstander wat je gaat doen. Niemand gelooft dat, zodat ze het symbool dat jouw aangekondigde teken overwint niet zullen tonen.

Ten slotte proberen ook vele spelers te winnen tegen hun vorige zet. Als je tegenstander dus steen had ingezet, zal hij of zij de volgende maal proberen te winnen met papier. En dan kun jij schaar gebruiken.

En wie deze originele variant met drie symbolen te simpel vindt, kan nog altijd overschakelen op een iets leukere versie: