Oude namen voor maanden

Moderne interpretatie van Julius Caesar

Moderne interpretatie van Julius Caesar

Toen de Romeinen grote delen van Europa veroverden, was het voor het bestuur belangrijk dat overal dezelfde tijdsaanduiding werd gebruikt. En dus werd de Juliaanse kalender ingevoerd. Die had Julius Caesar ingevoerd omdat de op de Egyptische kalender gebaseerde Romeinse kalender niet correct bleek.

Die invoering verliep uiteraard niet zo vlot als je zou kunnen denken. Op heel wat plaatsen bleven de mensen hun eigen kalender aanhouden, en al zeker de namen van de maanden. En over die namen wil ik het hier even hebben.

De oude Nederlandse namen voor de maanden kennen jullie ongetwijfeld nog uit de lagere school:

januari louwmaand
februari sprokkelmaand
maart  lentemaand
april  grasmaand
mei  bloeimaand
juni  zomermaand
juli  hooimaand
augustus  oogstmaand
september  herfstmaand
oktober  wijnmaand
november  slachtmaand
december  wintermaand

Opmerkelijk hierbij is dat de oogst in oogstmaand niets te maken heeft met het oogsten op het land maar louter een verbastering is van de naam Augustus. De louw in louwmaand komt dan weer vermoedelijk van het werkwoord louwen (looien).

Veel leuker vind ik zelf de kalender in het Oud-Engels. De oude Engelse kalender telde twaalf maanden en startte met de winterzonnewende. Dat was de tijd van het festival Geola waarvan het huidige woord Yule (kerstfeest) afgeleid is.
De zomerzonnewende stond bekend als Liþa, maar de betekenis van dit woord is onbekend.

januari Æfterra Geola na Yule
februari  Solmonað zonmaand
 maart  Hreþmonað genoemd naar de godin Hrepe
 april  Eastermonað genoemd naar de god Eostre, waarvan nadien Easter (Pasen komt)
 mei  Ðrimilcemonað Koemelkmaand – in deze tijd van het jaar werden de koeien driemaal per dag gemolken
 juni  Ærra Liþa vóór Liþa
 juli  Æfterra Liþa na Liþa
 augustus  Weodmonað onkruidmaand
 september  Haligmonað heilige maand, mogelijk een verwijzing naar dankbaarheid voor de oogst
 oktober  Winterfylleð wintermaand – de eerste volle maan van de winter
 november  Blotmonað Offermaand, wanneer de dieren werden geslacht die de winter niet konder overleven
 december  Ærra Geola vóór Yule

kalender

Nog een leuk weetje: Voor de Angelsaksen liep de dag van zonsopgang tot zonsondergang. Ze drukten een tijdsduur dan ook uit in ‘zo vele nachten’ in plaatsen van ‘zo vele dagen’. Dat is de reden waarom een periode van twee weken ook nu nog fortnight wordt genoemd: feowertiene night ofwel veertien nachten.

Geef een reactie

Vul je gegevens in of klik op een icoon om in te loggen.

WordPress.com logo

Je reageert onder je WordPress.com account. Log uit /  Bijwerken )

Twitter-afbeelding

Je reageert onder je Twitter account. Log uit /  Bijwerken )

Facebook foto

Je reageert onder je Facebook account. Log uit /  Bijwerken )

Verbinden met %s

Deze site gebruikt Akismet om spam te bestrijden. Ontdek hoe de data van je reactie verwerkt wordt.