In deze vierde etappe van de etymologische reis door Europa, zijn we aanbeland in Kosovo.

Kosovo

Kosovo, of in het Servisch Косово, is een Servische naam die zoveel betekent als ‘veld van de merel’. Dat is de naam van de plaats waar in 1389 strijd werd geleverd tussen het leger van de Servische prins Lazar en dat van het Ottomaanse Rijk. De Ottomanen wonnen.

‘Kos’ is in heel wat Slavische plaatsnamen terug te vinden.

In Kosovo hebben altijd veel Albanezen gewoond. In de 457 jaar dat Kosovo een onderdeel was van het Ottomaanse Rijk, werd het Arnavudluk genoemd, wat ‘Albanië’ betekent.

Onder taalkundigen leeft de theorie dat Kosovo in de oudheid Dardanië werd genoemd, afgeleid van het Albanese woord dardhë of ‘peer’. Er zijn pogingen geweest om die naam opnieuw in te voeren, maar die zijn niet gelukt. Alhoewel, de bijnaam van zowel de nationale voetbalploeg als de supportersvereniging is ‘de Dardanen’ en in het stadion zingen de supporters vaak “Wij zijn Dardanen, wij zijn Kosovo!”. (dank aan Stefan in Kosovo voor deze info)

De naam van hoofdstad Pristina komt uit het Protoslavisch voor ‘waterbron’.

Kroatië

Wetenschappers zijn het niet helemaal eens over de herkomst van de naam. Doorgaans wordt aangenomen dat Kroatië (of Hrvatska in het Kroatisch) afkomstig is van het Griekse woord χώρα (khṓra, ‘land’). Dus Kroaten zijn deze die vele landen bezitten. Dit is ook de oudste theorie, en is gebaseerd op een vermelding op een zogenoemd Grieks Tanaistablet van de stad Tanais uit de 2e-3e eeuw van onze tijdrekening.

In de negentiende en twintigste eeuw werd de ene theorie na de andere gegeven, te veel om hier allemaal op te sommen. Geen van die theorieën gaf ooit een overtuigende verklaring.

Ook over de herkomst van de hoofdstad Zagreb doen vele theorieën de ronde. De twee meest gehoorde zijn dat de naam komt van het Protoslavische woord voor ‘heuvel’ en dat het komt van het werkwoord za-grab, dat uitgraven betekent. Kies maar!

Letland

Letland is genoemd naar één van de vier oorspronkelijke stammen, de Latvji. De herkomst van hun naam is dan weer onzeker.

Omdat dit lemma anders bijzonder kort wordt, kijken we ook even naar hoofdstad Riga. Die naam kan komen van het Livoonse woord ringa dat lus betekent. Of van Riege, de Duitse naam voor de rivier Rīdzene. Of van het Latijnse woord rigata – geïrrigeerd. Maar de grootste kanshebber is dat de naam verwijst naar het grote aantal gebouwen en graanhuizen die zich in de middeleeuwen in de stad bevonden en die in het Lets Rias werden genoemd.

Liechtenstein

Liechtenstein betekent eenvoudigweg ‘heldere steen’. Maar dat is niet de rechtstreekse herkomst van de naam van het land.

Op 23 januari 1719 verklaarde Karel VI dat Vaduz en Schellenberg samen een prinsdom zouden vormen met de naam ‘Liechtenstein’, ter ere van zijn dienaar Anton Florian van Liechtenstein.

Ook Vaduz en Schellenberg werden elk genoemd naar de families die er de plak zwaaiden.

Litouwen

Litouwen, van het Litouwse Lietuva komt waarschijnlijk van het Latijnse litus dat ‘kust’ betekent. Maar er zijn ook mensen die beweren dat het van de Litouwse woorden lyti (regenen) en lietus (regen) komt.

Hoofdstad Vilnius is genoemd naar de rivier Vilnia. En diens naam betekent dan weer zoveel als ‘rimpeling’ of ‘gekabbel’.

Luxemburg

We eindigen dicht bij huis.

Luxemburg komt van het Germaanse lutilla (klein) en burg (kasteel). Die naam is ongetwijfeld behoorlijk ironisch bedoeld, want het fort van Luxemburg was eeuwenlang een van de meest ontzagwekkende vestigingen. Eerst kreeg het fort de naam Luxemburg, die ging vervolgens over naar de stad en ten slotte naar het hele land.