Het is al een tijdje geleden dat ik nog eens een etymologisch artikel schreef. Bij dezen.

Waar komen de namen van de landen van Europa vandaan? Die vraag stellen we ons vandaag en de volgende weken.

Albanië

Bij Albanië begint het al goed. De naam kwam voor het eerst voor bij Ptolemaus, die het over het Illyrische volk de Albanoi had. Maar waar hij dat woord haalde, weten we niet zeker. Een mogelijkheid is dat het te maken heeft met het Griekse woord alb, wat heuvel betekent en waarvan mogelijk ook de Alpen zou zijn afgeleid.

Albanië was gedurende enige tijd ook de naam voor Schotland (de verlatijnste versie van Alba).

De Albanezen noemen hun eigen land niet Albanië maar wel Shqipëria, wat ‘land van de adelaars’ betekent.

Andorra

Er bestaan heel wat verschillende theorieën voor de herkomst van de naam Andorra, wat betekent dat niemand het echt zeker weet.

Volgens de ene komt het van het Navarese woord andurrial, wat ‘met struiken bedekt land’ betekent.

Andere zeggen dat het van het Arabische al-durra (het bos) komt, want toen de Moren het Iberische schiereiland veroverden was de vallei van de Pyreneeën bedekt door een groot bos.

De oudste herkomst is van de Griekse historicus Polybius die het heeft over de Andosijnen (Ἀνδοσίνοι), wat dan weer uit het Baskisch kan komen en ‘groot’ betekent.

Armenië

Daar gaan we weer, ook hier is de herkomst van de naam niet zeker.

Maar de oudste, niet-betwiste vermelding van de naam dateert uit de zesde eeuw voor onze tijdrekening, uit een drietalige inscriptie. Het Oud-Perzische gedeelte van de inscriptie heeft het over Armina. Uit dezelfde tijd dateert een Griekse inscriptie die het heeft over de Αρμένιοι (Armeniërs).

De Armeniërs noemen hun eigen land Hayesthan maar je raadt het al, ook van die naam is de herkomst onzeker. Een bepaalde theorie stelt dat de Armeniërs zichzelf dezelfde naam gaven als de Hittieten omdat beide namen van het oude Ḫāte afkomstig zouden zijn.

Een andere oude naam voor het land is Urartu, een woord dat de Assyriërs gebruikten en waarvan ook Ararat (de berg waar de ark van Noah zou zijn geland) is afgeleid.

Azerbeidzjan

Ook bij Azerbeidzjan moeten we het over theorieën hebben. Kanshebbers zijn het Oud-Perzische Aturpatakan, het Griekse Atropatene, het Perzische Atropates (de naam van de plaatselijke heerser ten tijde van Alexander De Grote), of van het lokale azer+baydjan dat ‘bewaker van het vuur’ betekent.
Kies maar!

België

Eindelijk een naam waarvan de herkomst vaststaat. De naam België komt van Belgae, de naam van een Keltisch-Germaanse stam die in Romeinse tijden in het gebied beneden de Rijnmonding leefde.

De naam belgae komt dan weer van het Protokeltische belg of bolg was ‘opzwellen’ betekent.

Wie België zegt, zegt ook Vlaanderen en Wallonië.

Vlaanderen, het land van de Vlamingen, vinden we terug in het Oud-Engelse flaeming en het Oud-Noorse flaemingi. Die woorden houden mogelijk verband met het Oud-Noorse flaumr, wat stroom betekent en zou verwijzen naar het regelmatig onderlopen van de kustgebieden.

Wallonië heeft dan weer dezelfde etymologie als Wales, de Vandalen en ook het Bulgaarse Vlach. Het is Oud-Germaans voor ‘vreemdeling’ en werd door Germanen voornamelijk gebruikt om Romaanstalige en andere buitenlandse volkeren aan te duiden.

O ja, misschien nog iets over Brussel. Die stad was tot voor het ontstaan van het aanvankelijk vooral francofone België altijd een Vlaamstalige stad. De naam komt van broek+sele, ofwel vestiging in het moeras.

Bosnië en Herzegovina

Dit zijn meteen twee namen.

Bosnië komt van de rivier Bosna, wat op zijn beurt mogelijk van het Indo-Europese bhog komt, wat ‘rivier’ betekent.

Herzegovina komt dan weer van het Oud-Servische herceg, wat ‘hertog’ betekent; ovina betekent dan weer land, dus ‘land van de hertog’.

Bulgarije

Bulgarije of de mensen van de Bolg. En met Bolg wordt de rivier Volga bedoeld.

Maar niet iedereen is het met deze uitleg eens. In het Oud-Bulgaars noemden de Bulgaren zichzelf Blugarinu en dat komt dan weer van het Turkse bulgar, wat verstoorder of verstorend betekent.

Ziezo, dat waren de eerste zeven landen van ons continent. Een volgende maal gaan we verder met de alfabetische lijst.