In De Standaard van afgelopen weekend stond het bericht dat de gemeente Sint-Laureins (Meetjesland) heeft besloten om moeskopperij voortaan met een gemeentelijke administratieve boete te bestraffen. Moeskopperij?
Ik moet toegeven dat ik niet wist wat het woord betekende. Gelukkig bracht het krantenartikel duidelijkheid. Het gaat om diefstal of stroperij van een deel van de landbouwoogst door het plukken, afrukken, afsnijden of uitgraven van vruchten of gewassen.
En wie aan moeskopperij doet, is aan het moeskoppen. Jazeker, het bestaat ook als werkwoord.
Volgens Van Dale is Moeskoppen een typisch Belgisch juridisch woord en is het afkomstig van het Duitse Mauskopf of muizenkop, een woord waarmee een dief of schelm werd bedoeld en dat oorspronkelijk werd gebruikt voor soldaten die onderweg uit stelen gingen.
Het woord komt echter ook voor in Nederland en mag dus – in tegenstelling tot wat Van Dale meldt – tot de Nederlandse standaardtaal worden gerekend.
Moeskoppen had vroeger nog een andere betekenis. Het sloeg letterlijk op ‘den kop tot moes pletten’, ofwel doden.
Meteen weten de Nederlandse families Moeskops (met als bekendste lid de succesvolle wielrenner Piet Moesknops, die vijf keer wereldkampioen sprinten werd) waar hun naam vandaan komt.
In 2015 bracht de Vlaamse troubadour Antoon Roggeman uit Herdersem bij Aalst een dubbel-cd uit met als titel ‘Moeskopperij’ en passende hoes. Verwacht geen teksten over de criminele daad die moeskoppen is, wel maatschappijkritische liedjes.
Of hoe een klein regionaal krantenartikel toch taalkundig interessant kan zijn.
De Taalfluisteraar 
Leuk, dat “zich verwachten aan”.
LikeLike
Ach, een in Vlaanderen veel voorkomende letterlijke vertaling uit het Frans. Maar wel fout, natuurlijk. Daarom snel verbeterd. Bedankt voor de reactie!
LikeLike
Een ander leuk en vergelijkbaar woord is “flessentrekkerij”.
Het zit in de categorie “oplichting” en betekent: zich laten bedienen, onderdak krijgen of een voertuig laten besturen en er dan niet voor betalen. In het geval van z’n rekening niet betalen op restaurant, spreekt men ook van een tafelschuimer. De laatste tijd regelmatig in de krant te vinden.
Volgens Wikipedia komt het woord etymologisch écht van “iemand een fles aftrekken”‘: zonder toestemming z’n fles voltappen uit iemand anders z’n bier- of wijnvat.
En neen, ik denk dat Antoon zich hieraan evenmin schuldig maakt…
LikeGeliked door 1 persoon
Van Dale slaat de bal ook op etymologisch vlak grondig mis: het woord komt niet van het (Hoog)duits, maar van het Nedersaksisch, waar de Germaanse ‘u’ nog altijd als ‘oe’ wordt uitgesproken, en waar er geen p -> pf is opgetreden. Als het een Duits leenwoord was, zou het Duits blijven klinken zijn (maawskopferij), en geen twee belangrijke klankverschuivingen ongedaan gemaakt hebben.
LikeLike
Ik kan me niet voorstellen dat ‘moes’ in moeskopperij niet dezelfde ‘moes’ is als in moestuin.
LikeLike
Ze betekenen inderdaad hetzelfde. Zie http://www.etymologiebank.nl/trefwoord/moes. En https://www.joodsamsterdam.nl/warmoesstraat/.
LikeLike
Moes is kool, de kop van bv boerenkool was en is het lekkerst, dus werd wellicht het meest gejat.
Heeft m.i. niets met mensenhoofd te maken.
LikeLike