Ogham is het alfabet van het Oud-Iers maar ook van het Brithonisch en Pictisch. De oudste van de 400 overblijvende manuscripten dateren uit de vierde eeuw, maar velen zijn ervan overtuigd dat het alfabet ook al kort na het begin van de tijdrekening werd gebruikt. In de loop van de zevende eeuw stopte het gebruik van het alfabet.

Het Ogham wordt gekenmerkt door een reeks markeringen langs een centrale lijn en wordt van onder naar boven geschreven. Het bestaat uit twintig ‘letters’, die in vier groepen (of aicmes) zijn onderverdeeld. Elke groep stemt overeen met een bepaalde richting van de lijnen. Lang na de piek van het gebruik van Ogham werd nog een vijfde groep toegevoegd met vijf extra letters voor klanken die in het originele alfabet ontbraken. Ten slotte zijn er nog enkele symbolen om tweeklanken, de start van een tekst, een spatie en de einde van een tekst weer te geven.

Dit zijn alle Ogham letters in hun verticale vorm, samen met hun Oud-Ierse namen en betekenissen:

Zoals je kunt zien, verwijst elke letter naar de naam van een boom.

Willen we dus de naam ‘Taalfluisteraar’ schrijven, dan krijgen we dit:

Waar het woord ogham vandaan komt, is niet echt duidelijk. Het woord verwijst vermoedelijk naar de vorm van de letters. De letters zelf worden dan weer Beith-luis-nin genoemd, naar de drie namen van de eerste letters in het alfabet (net zoals alfabet van alfa en beta komt).

En wie het alfabet ontworpen is al evenmin zeker. Er zijn twee hoofdtheorieën.

De eerste theorie zegt dat de Ierse druïden het schrift ontwierpen zodat ze over een alfabet beschikten dat lezers van het Latijn niet konden begrijpen. Bovendien konden ze zo ook vrij communiceren zonder dat de Romeinen of invallende stammen wisten waar het over ging.

Volgens de tweede theorie zijn het de eerste christelijke gemeenschappen in Ierland die een uniek alfabet wensten om korte berichten en inscripties in het Iers te schrijven. Omdat de klanken van het Oud-Iers moeilijk te schrijven waren in het Latijn, vond men het nodig om een afzonderlijk alfabet te ontwerpen.

Er zijn uiteraard ook legenden. Volgens Ierse folkloreverhalen werd Ogham kort na de val van de Toren van Babel samen met de taal Gaelic uitgevonden door de Scythische koning Fenius Farsa. Die zou samen met 72 wetenschappers de verschillende talen na de Toren van Babel hebben bestudeerd, het beste uit elke taal hebben genomen en zo een nieuwe taal ontworpen hebben die hij Goidelc noemde. De vijfentwintig letters van de taal noemde hij naar zijn 25 beste wetenschappers.

Wil je zelf ook je naam of iets anders in Ogham kennen? Gebruik dan de Ogham Translator.