Vijftien minuten volstaan om tot je ziel door te dringen. Zo lang moet je met een nieuw softwareprogramma spreken om een voice sample aan te maken. Wat daarna gebeurt, wordt Natural Language Processing Data Mining genoemd. Het komt erop neer dat de software diverse kenmerken in de spreektaal vergelijkt met duizenden opgeslagen opnamen. Aan het einde van de analyse biedt het programma een psychologisch profiel van de spreker. Dat is precies wat fabrikant Precire Technologies uit Aachen belooft.

Drie jaar na zijn oprichting beschikte het Duitse bedrijf over een in de handel verkrijgbaar product. De luchthaven van Frankfurt maar ook Randstad Duitsland maken er al gretig gebruik van. Bij de aanwerving van kandidaten helpt de software de HR-afdeling om de geschikte kandidaten van de ongeschikte te onderscheiden. Is iemand actief of lui, extravert of introvert, goedgezind of depressief? Na een kwartier vertelt de software het je.

Volgens de CEO van het bedrijf werkt de software niet alleen veel sneller maar ook objectiever dan de mens. De software is immers niet geïnteresseerd in geslacht, huidskleur of seksuele voorkeur. De zesduizend opnamen waarmee de software vergelijkt, zijn met de klassieke psychologische methode ingedeeld. Met die opnamen leerde de software herkennen wanneer iemand bijvoorbeeld goedgezind dan wel depressief spreekt. Dat gebeurt in de eerste plaats op basis van de aard en frequentie van de gebruikte woorden.

Bij de beroepsvereniging van Duitse psychologen zijn ze niet bijster enthousiast. Ze trekken de nauwkeurigheid van de software in twijfel en menen dat de software nog niet grondig is getest. Zo kan de software onmogelijk bepalen of de persoon die spreekt stress ervaart, wat de gemoedstoestand toch danig kan beïnvloeden. Bovendien test Randstad vooral studenten, wat een hele speciale groep is. De vereniging betwijfelt dan ook sterk of met de informatie ook pakweg een staalarbeider zou kunnen worden getest. En wat als de kandidaat in kwestie dialect of met een behoorlijk accent spreekt?

Andere opwerpingen hebben te maken met de privacy. Want kandidaten worden min of meer gedwongen om de test af te leggen. Wie het niet doet, valt immers sowieso uit de boot. Om die reden heeft de privacycommissie van de Duitse deelstaat Nordrhein-Westfalen het gebruik van de software al verboden.

De software mag dan wel tijd en geld besparen en objectiever zijn, de vraag is wat we met dergelijke technische vernieuwing verliezen. Dat zou wel eens meer kunnen zijn dan we op het eerste ogenblik denken.