Vandaag 22 jaar geleden, op 8 december 1994, slaagden Duitse wetenschappers van het Gesellschaft für schwerionenforschung (GSI) te Darmstadt er voor het eerst in om het element unununium te creëren. Ununu-watte?

Unununium is een uiterst radioactief synthetisch element dat niet in de natuur voorkomt en dus alleen in een laboratorium kan worden gemaakt.
Toen ik de naam van het element las, vroeg ik me af waarom ze zo’n moeilijke naam hadden bedacht. De schuldige blijkt de IUPAC (Internationale Unie voor Zuivere en Toegepaste Scheikunde) te zijn die in 1979 aanbevelingen deed voor de benaming van nieuwe elementen.

Omdat unununium element 111 is in de Tabel van Mendeljev, werd de naam van het element gekozen door elk cijfer in het atoomgetal te vervangen door een van de volgende voorvoegsels:

0 nil- (n)
1 un- (u)
2 bi- (b)
3 tri- (t)
4 quad- (q)
5 pent- (p)
6 hex- (h)
7 sept- (s)
8 oct- (o)
9 enn- (e)
10 deca- (d)

gevolgd door het traditionele -ium. Elke taalkundige merkt meteen op dat de letters netjes verdeeld zijn over Latijn en Grieks. Dat is met opzet zo gedaan.

En zo kwam men dus uit bij un-un-un-ium.

De elementen van 104 tot 118 krijgen dan ook de volgende namen:

104 unnilquadium
105 unnilpentium
106 unnilhexium
107 unnilseptium
108 unniloctium
109 unnilennium
110 ununnilium
111 unununium
112 ununbium
113 ununstrium
114 ununquadium
115 ununpentium
116 ununhexium
118 ununoctium

Als er normaal een dubbele -i moet staan (bv. ununbiium), dan wordt een -i weggelaten. En als er -nnn- zou moeten staan, wordt ook daar eentje weggelaten.

In 2004 vond de GSI het welletjes met die lastige naam en stelden ze voor om het element te noemen naar Wilhelm Conrad Röntgen, de ontdekker van de x-straling. Op 1 november 2004 keurde de IUPAC goed dat het element voortaan roentgenium zou worden genoemd.

Ook andere van de bovenstaande namen werden vervangen door iets eenvoudigers (bv. 104: rutherfordium, 115: moscovium, 118: Oganesson).

Buiten het laboratorium heeft roentgenium overigens nauwelijks enig nut. Alle isotopen – atomen van hetzelfde chemische element – zijn uiterst onstabiel en radioactief. De stabielste isotoop houdt het maar 2,1 minuten vol om daarna te vervallen tot meitnerium.