Net als in Vlaanderen wordt ook in Wallonië een ‘woord van het jaar’ gekozen. Weet je welk woord het in 2021 heeft gehaald? Waarschijnlijk niet, want onze Vlaamse pers vindt zoiets niet belangrijk.

De krant Le Soir, de RTBF, studiecentrum VALIBEL en de UCLouvain onderzochten samen wat het Franstalige woord van het jaar 2021 was.

5161 internetgebruikers kozen uiteindelijk voor ‘ultracrépidarianisme’. We hebben er geen Nederlands woord voor, maar het gaat om het ongebreideld zijn mening geven over zaken waar men geen kennis van heeft.

‘Ultracrépidarianisme’ won het van woorden als ‘iel’ (het zogenoemde inclusieve voornaamwoord), ‘nutriscore’, ‘passe sanitaire’, ‘kiffance’, ‘ksaar’, ‘woke’ en ‘covidé’.

Het woord is afkomstig van een Latijnse uitdrukking van Plinius de Oudere: “Sutor, ne supra crepidam“. Hij gebruikte die uitdrukking in een verhaal:

Er was eens een vermaarde Griekse schilder die Apelles heette. Die stelde elke dag zijn werken tentoon en kreeg feedback van voorbijgangers. Op een dag komt een schoenmaker langs en die ziet een schilderij waarin een personage met een sandaal afgebeeld staat. De schoenmaker geeft zijn advies, want volgens hem was de sandaal niet echt geslaagd.

De volgende dag komt de schoenmaker opnieuw langs en hij merkt dat de schilder rekening heeft gehouden met zijn aanmerking en de afbeelding van de sandaal heeft aangepast. Maar nu maakt de schoenmaker andere aanmerkingen, en wel over het been. Waarop de schilder reageert met: “Sutor, ne supra crepidam”. Wat betekent: “Schoenmaker, ga niet hoger dan de sandaal”. Ga dus niet verder dan het onderwerp waarover je verstand hebt.

Eigenlijk uit het Engels

‘Ultracrépidarianisme’ mag oorspronkelijk uit het Latijn komen, de Franstaligen hebben het woord van de Engelsen geleend. In 1819 gebruikte de Engelse essayist William Hazlitt het woord ‘ultracrepidarian’ als eerste in een correspondentie met literair criticus William Gifford, die zich te veel vrijheden had veroorloofd.

Pas in 2014 verschijnt ‘ultracrépidarianisme’ voor het eerst in het Frans, maar de term slaat niet meteen aan. Daar bracht de pandemie verandering in. In een tijd waarin er meer vragen dan antwoorden zijn, wordt vaak naar de mening van experts gevraagd. Maar die geven niet altijd een eensluidend antwoord, zodat ze blootgesteld worden aan kritiek.

Ter info geef ik ook nog even de laureaten van de vorige jaren:

2015: spoiler (werkwoord)
2016: brexit
2017: fake news
2018: malaisant
2019: chill
2020: déconfinement

Volgens Michel Francard, professor emeritus taalkunde aan de UCLouvain, is de kans reëel dat we ‘ultracrépidarianisme’ binnenkort in een woordenboek kunnen terugvinden (n.v.d.r. in Van Dale staat het al).