Dezer dagen is de film Black Panther in de bioscoopzalen te zien. Het gaat over een verzonnen Afrikaans koninkrijk, Wakanda, dat geen kolonisatie heeft gekend en dus ook niet de verschrikkingen ervan heeft meegemaakt, dat geen stereotypen bevat, dat technologisch ver vooruit ligt op de rest van de wereld … o ja, en dat ook over zwarte superhelden beschikt die er dapper hun grondgebied verdedigen.

De officiële taal van het koninkrijk is allesbehalve verzonnen. Regelmatig hoor je in de film isiXhosa spreken, een taal die meer dan acht miljoen Zuid-Afrikanen, ongeveer 15 procent van de bevolking, als moedertaal hebben. De taal wordt vaak Xhosa genoemd, maar ik hou hier isiXhosa aan omdat de naam in de taal zelf zo wordt uitgesproken.

Wat isiXhosa zo speciaal maakt, en wat de taal heel relevant maakt voor een film over zwarte macht, is dat ze heel nadrukkelijk wordt geassocieerd met de Zuid-Afrikaanse strijd tegen blanke kolonisatoren, hoewel dat voor de filmproducenten geen factor was om de taal te gebruiken.

Het waren de Xhosa die een eeuw lang de Europese kolonisatoren bevochten in de Grensoorlogen. Enkele bekende anti-apartheidstrijders van de Xhosa zijn Nelson Mandela, Steve Biko, Thabo Mbeki en Walter Sisulu.

isiXhosa wordt voornamelijk in de Oostelijke Kaapprovincie gesproken waar Zuid-Afrikanen zwaar werden onderdrukt en in armoede leefden. Een van de acteurs, John Kani, die T’Chaka, de vader van T’Challa, in Black Panter speelt, speelde ook al meer in ‘Captain America: Civil War’ uit 2016 en sprak daar enkele woorden isiXhosa. De regisseurs waren meteen verkocht en gebruikten de taal daarom volop in deze nieuwe film.

Maar dat was niet zo eenvoudig. isiXhosa is een van de moeilijkste Zuid-Afrikaanse talen om te leren. De acteurs kregen de lijnen in de vreemde taal zo vroeg mogelijk zodat ze zo veel mogelijk konden oefenen. Er werden diverse taalcoaches gebruikt die desnoods via Skype de laatste wijzigingen aan het script diets probeerden te maken aan de acteurs.

De filmmakers probeerden de taal ook in natuurlijke en authentieke situaties te gebruiken. Zo vertellen twee inheemse Wakanda’s iets tegen elkaar wat niet-moedertaalsprekers in hun aanwezigheid onmogelijk kunnen begrijpen.

Of de taal echt goed wordt uitgesproken is iets wat uiteraard alleen de Xhosa zelf kunnen bepalen. Maar voor ons is het leuk om eens een taal met een uniek geluid te horen, wat de film ook een speciale sfeer geeft.

Ben jij al gaan kijken en wat vond jij van het isiXhosa?