Op 14 november werd na veertig jaar arbeid de negende editie van het woordenboek van de Académie française overhandigd aan Frans president Macron.

Het werk werd al meteen bekritiseerd door taalkundigen. Ze noemen het waardeloos.

Een van die taalkundigen is Médéric Gasquet-Cyrus van de universiteit van Aix-Marseille.

Zijn belangrijkste kritiek is dat het woordenboek pas uit is en al meteen waardeloos is. Het dient niet meteen ergens toe, tenzij voor wie historisch taalkundig onderzoek op de website wil doen. Daar kun je immers teruggaan tot de eerste editie uit 1694.

Stel dat je een app op je smartphone wil gebruiken om een mail naar een vriend(in) te sturen en hem of haar een kus te geven. Dat kun je niet met het woordenboek, want er ontbreken heel wat woorden in. Je kunt dus niet “partager une chocolatine bio avec votre daron“, want die woorden staan er niet in, hoewel het nochtans geen ingewikkelde woorden zijn.

De reden heeft alles te maken met de volkomen archaïsche manier waarop het woordenboek wordt samengesteld. Voor deze editie gingen ze van start in 1986, een tijd waarin de woorden chocolatine bio nog niet bestonden.

Vervolgens vergaderen professionele lexicografen om een beetje op goed geluk te beslissen welk woord er wel en niet in mag, hoewel ze naar eigen zeggen specifieke criteria hanteren. En zo gebeurt het dat woorden als woke en zapper er wel in staan, maar web en mail dan weer helemaal niet.

De Académie doet alsof het een woordenboek is van de hedendaagse taal en het is dan ook bijzonder gênant dat dit niet het geval is. Wie hedendaags Frans wil opzoeken, is beter af met een Larousse, Robert of de Wiktionary, naast andere online bronnen.

Er zijn ook woorden met een bizarre uitleg. Zo wordt ‘franc‘ nog uitgelegd als het wettelijke betaalmiddel in Frankrijk, terwijl dat toch al lang niet meer het geval is. Het woordenboek is dus verre van hedendaags.

Taalkundigen als Gasquet-Cyrus raden de Académie dan ook aan om zich op andere zaken te richten dan zo’n woordenboek. Bijvoorbeeld de verbetering van de Franse spelling. Daarmee bedoelen ze niet de Franse spelling van de taalgebruiker verbeteren, maar wel de spelling van de taal, want die is problematisch en onsamenhangend.