Laat ik meteen met een mogelijk ietwat boude verklaring in huis vallen: Iedereen maakt taalfouten.
Ja, iedereen.
Ook die taalnazi (wat een vreselijk woord overigens)? Ja, iedereen.
Ook de allerbeste vertaler ter wereld? Ja, iedereen.
Ook de allerbeste prof Nederlands? Ja, ook die.
Iedereen!
En wat zijn die taalfouten dan? Dat kunnen we heel breed zien: spelfouten, grammaticale fouten, fouten tegen leestekens, tikfouten, enzovoort.
De oorzaken van taalfouten zijn al even talrijk als de mogelijke soorten taalfouten zelf: onachtzaamheid, tijdsdruk, onvoldoende beheersing van de taal, slordigheid enz.
Maar de hoofdoorzaak is wel dat de tekst niet is nagelezen door een tweede persoon. Het is dan ook de reden waarom journalistieke of redactionele teksten, vertalingen, ondertitels, copywriting enz. altijd door een tweede persoon moeten worden nagelezen.
Ho maar, wil ik hiermee zeggen dat niemand onder ons in staat is om een foutloze tekst af te leveren zonder dat die wordt nagelezen? Neen, natuurlijk niet. Heel wat taalprofessionals leveren prima werk, maar zelfs de beste schrijver of vertaler maakt al eens een fout.
Ook op deze taalblog durf ik al eens een fout te maken. Soms komt dat omdat ik me te erg gehaast heb met de tekst, soms omdat ik even onoplettend ben geweest. Bovendien lees je makkelijker over je eigen fouten heen dan over die van een ander. Maar een fout wordt me doorgaans vriendelijk door een lezer gemeld, en daar ben ik blij mee. Niet alleen kan ik de tekst dan corrigeren, het houdt me met beide voetjes op de grond.
Correct en goed Nederlands schrijven is best behoorlijk moeilijk. Dat is dan ook de reden waarom maar weinig mensen dat echt goed kunnen. Opmerkingen maken over fouten mag en moet soms, maar je moet altijd goed de achtergrond kennen voordat je dat doet.
Stoor je je aan de talloze fouten in de ondertitels van Netflix? Dan moet je weten dat Netflix daarvoor heel weinig betaalde amateurvertalers (je mag ze eigenlijk geen ‘vertaler’ noemen) gebruikt. Die fouten zijn dus normaal.
Dit is op Netflix de vertaling van “And now I’m sitting here with this ring on my finger, just for appearances.”.
Stoor je je aan fouten in ondertitels op reguliere televisie, bv. bij nieuwsuitzendingen of films/series? Dan moet je weten dat zulke ondertitels soms onder grote tijdsdruk worden gemaakt. Ook worden sommige films ondertiteld zonder dat de ondertitelaar ook maar één beeld te zien krijgt. Of hij moet via een tussentaal werken (bv. een Argentijnse film waarvan alleen de Engelse ondertitels beschikbaar zijn). Dus voordat je je stoort aan het feit dat een ondertitel niet overeenstemt met wat er te zien is, onderzoek je best de vertaalomstandigheden.
Stoor je je aan fouten in online nieuwskoppen? Ook hier geldt opnieuw dat deze vaak snel worden geschreven (iedereen wil de eerste zijn met het nieuws) en dat ze niet worden nagelezen.
Dat geldt uiteraard niet voor de gedrukte krant. In elke krant vind je wel een fout want perfectie bestaat niet (al benadert De Tijd die wel heel vaak).
Een hooverboard?
Een andere zaak wordt het wanneer taalfouten voorkomen in officiële communicatie van bv. de overheid. Hoe bekender de instantie of de persoon, hoe opvallender de taalfouten. Denk maar aan de bijzonder pijnlijke taalfouten van de Brusselse overheid, van het koningshuis of van de Amerikaanse president. Van deze laatste zou je overigens toch verwachten dat die correct kan spellen, maar dat blijkt te veel gevraagd.
Councel?
Het register is dan ook belangrijk. In heel informele communicatie, denk maar aan sms’en of reacties op sociale media, zijn taalfouten doorgaans meer de regel dan de uitzondering. Dat kun je jammer vinden, maar niet iedereen heeft degelijk onderwijs, laat staan een taalopleiding genoten. Ik stoor me er dan ook niet aan. Erger vind ik het wanneer iemand om belangrijk te doen een zin in het Engels plaatst en daar dan fouten in staan.
Velen maken zich taalkundig hopeloos belachelijk op sociale media, maar erop reageren is verspilling van tijd en energie.
Hoe hoger het register, hoe gevoeliger ik word voor taalfouten. Maar er aanhoudend tegen fulmineren heeft absoluut geen zin.
Jazeker, taal is belangrijk en correcte taal is even belangrijk. Maar er zijn ergere dingen dan iemand die eens een taalfout maakt. Kies je gevechten zorgvuldig.
Heb ik overigens al gezegd dat iedereen taalfouten maakt? Ja, echt iedereen.
De Taalfluisteraar 
In de zin: * Bovendien lees je makkelijker over je eigen fouten dan over die van een ander”. mist het woord “heen” achter “eigen fouten” qed
LikeLike
Miljaar, maar … QED inderdaad. 😉
LikeLike
‘Dus voordat je je stoort aan het feit dat een ondertitel niet overeenstemt met wat er te zien is, onderzoek je best de vertaalomstandigheden.’: wablief?! Onderzoek je de omgeving waarin de bakker heeft gewerkt als hij je beschimmeld brood verkoopt, de gezondheidstoestand van de bankbediende die een nulletje voor de komma te weinig intikt, de omstandigheden waarin een politieman je onterecht beboet, …?
Trouwens, dat krantenkoppen snel worden gemaakt is geen excuus voor vermijdbare fouten (al eens van spellingcontrole gehoord?) en verregaande slordigheid, dat ze niet worden nagelezen is een onvergeeflijk gebrek aan professionaliteit van kwaliteitsmedia.
Verder ben ik net als u van mening dat iedereen wel eens taalfouten maakt.
LikeLike
Beste Kris, dank je voor je reactie.
Ik ben het met je eens dat de omstandigheden voor de modale kijker moeilijk tot onmogelijk na te gaan zijn. Maar het kan je wel een inzicht geven in de problematiek van de taalfouten.
Hetzelfde geldt voor media. Het klopt dat ze door hun gewenste snelheid hun eigen alom verklaarde kwaliteitsdrempels verloochenen en dus aan professionaliteit inboeten. Hetzelfde geldt voor vertaalbureaus die over verklaren wat voor geweldige kwaliteit ze leveren, maar die wel goedkope vertalers gebruiken en geen revisieronde inlassen.
Uiteraard zie ik als taalliefhebber liever geen taalfouten staan. Het liefst nergens. Maar ik probeer daarin pragmatisch te denken en te handelen. Op alle mogelijke taalfouten wijzen is mijns inziens een grandioze verspilling van energie en op termijn contraproductief. Zoals ik schreef: kies je gevechten zorgvuldig uit, maar verlies je er niet in.
LikeLike
Ergerlijk gebruik van ziektes in de ondertitelking, zoals pleuris,tering,tyfhus,e.a.
Stoer he. Moeten ze maar eens zelf krijgen op het puntje van de tong.
Meest comm. Zenders.
LikeLike